“Elke dag je naaste liefhebben in de praktijk brengen, dat maakt zorg zo bijzonder”

Simon Polinder neemt na acht jaar afscheid als associate lector christelijke professie namens Lelie zorggroep en de CHE. In een tijd waarin de druk op de zorg steeds verder toeneemt wenst hij zorgverleners momenten van verstilling toe. “Dat vraagt vertraging en oefenen in verlangen. Maar wie er eenmaal van geproefd heeft, wil meer.” 

Zorgen voor elkaar is een diep christelijke activiteit, of dat nu gebeurt bij een christelijke zorgorganisatie of daarbuiten. Het is een prikkelende stelling van Simon Polinder die de afgelopen acht jaar namens Lelie zorggroep en de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) onderzoek deed naar christelijke professionaliteit in de zorg. Het is daarom ook niet verwonderlijk dat zoveel christenen zowel binnen als buiten christelijke zorgorganisaties werkzaam zijn in dit vakgebied. “Het is prachtig werk waarin je de werken der barmhartigheid en het grote gebod om je naaste lief te hebben elke dag heel letterlijk in praktijk mag brengen.” 

Daarin schuilt direct ook een valkuil, ontdekte Polinder. Tijdens zijn onderzoek leerde hij zorgmedewerkers kennen als een bezig volkje. Er zijn altijd wel weer nieuwe zorgvragen om op af te rennen. “Dat geeft het risico dat we weliswaar zorgen vanuit een christelijke drive, maar dat het gevolg toch is dat het ons afhoudt van het ‘zijn’ met onze Zender. Dan kan ‘zorgen voor een ander’ een excuus worden voor het gebrek aan tijd voor inspiratie. In de Bijbel wordt die spanning mooi verwoord door de twee houdingen van Maria en Martha.” 

De laatste vier jaar van zijn lectoraat concentreerde Polinder zich  daarom samen met de werkgroep vorming en toerusting bij Lelie zorggroep op  het ontwikkelen van materiaal voor vorming en toerusting dat aansluit bij die drukke zorgpraktijk. Zodat medewerkers, ondanks de grote werkdruk, toch tijd kunnen vinden voor inspiratie, bezieling en een goed gesprek. Het resultaat is een serie van ruim 20 handreikingen waarmee een teamgesprek over wezenlijke thema’s wordt gefaciliteerd. Én een wekelijkse Bijbelpodcast van 5 minuten per aflevering voor zorgmedewerkers (Aandacht), gemaakt in samenwerking met de IZB, en voor christelijke zorgmedewerkers in heel Nederland te beluisteren.  

Verlangen 

Het pakket bestaat uit tal van handreikingen over verschillende onderwerpen. Dat kan zijn rouw, echtscheiding, zorg rondom levenseinde, corona, christelijke identiteit van de organisatie. Alle handreikingen hebben een vast format en zijn met een klein beetje voorbereiding te behandelen in het team. Eventueel kan er voor het leiden van een sessie een beroep worden gedaan op een van de geestelijk verzorgers. Het lectoraat deed ook onderzoek naar de ontvangst van de handreikingen. “Bij de eerste fase van ons onderzoek merkten we al een sterke behoefte aan toerusting. Nu we die ook kunnen bieden, proef je veel enthousiasme bij teams die er de tijd voor nemen.” 

Een paar voorbeelden van reacties: 

Hoe kan dat? Polinder vergelijkt het met het persoonlijk geestelijk leven. “Als de dominee op zondag zegt dat het belangrijk is om stille tijd te houden op werkdagen, heb je vaak het voornemen om daar iets mee te gaan doen. Het blijkt dan heel lastig te zijn dat consequent vol te houden, omdat we druk zijn met andere dingen. Het is echt een kunst om te vertragen in het drukke bestaan. Maar wie dat doet, is eigenlijk altijd enthousiast dat hij dat heeft gedaan en verlangt vervolgens naar meer.” 

Hij hoopt daarom dat de handreikingen een belangrijke rol gaan spelen in het reflecteren op de christelijke identiteit en inspiratie bieden in deze drukke tijden voor de zorg. Tegelijk hoeft het effect zich niet te beperken tot de bespreking van zo’n handreiking. “Je mag God in alle dingen zien. In die ene blijmoedige cliënt, de zon door het raam in de kamer van een zorgvrager, of een mooi en degelijk geschreven beleidsstuk of behandelplan. Ik wens alle medewerkers toe dat zij fier en trots blijven staan in de rijke traditie van christelijke barmhartigheid en daar, ongeacht hun eigen levensovertuiging, een vervolg aan geven naar de toekomst.” 

Voor ons magazine herschreven we een van de handreikingen zodat je hem persoonlijk kunt volgen.  Deze kun je hier lezen. 

De meerwaarde van een christelijke zorgorganisatie 

Vanaf 2015 deed Simon Polinder als associate lector christelijke professie namens Lelie zorggroep en de Christelijke Hogeschool Ede onderzoek naar de rol van christelijke identiteit in de zorgpraktijk. De eerste vier jaar onderzocht hij voornamelijk wat medewerkers bij Lelie zorggroep drijft en wat hen daarin verbindt. “De aanleiding was sterk ingegeven door de fusie van Agathos, Curadomi en Zorggroep Rijnmond tot Lelie zorggroep in 2010. Wat is de gedeelde identiteit van die drie? En wat betekent het om christelijke zorgorganisatie te zijn?” Een belangrijk antwoord op die vraag was dat zorg de verbindende factor is. Het zorgdragen voor elkaar staat in de hele organisatie centraal, ondanks de verschillen in beleefde identiteit.  

Het onderzoek vond plaats in een tijd waarin Lelie zorggroep en de zorgwereld in sneltreinvaart veranderden. Dat maakte het onderzoek lastig, maar tegelijk ook waardevol. “Ik prijs het geduld en de moed van Lelie zorggroep om toch door te gaan met dit thema. Ik denk dat je met de uiteindelijke opbrengst nog jaren vooruit kunt.” 

Wat is de meerwaarde van een christelijke zorgorganisatie, als zorg eigenlijk in zichzelf al een christelijke activiteit is? Volgens Simon Polinder heeft het weinig zin om te proberen aantoonbare, te onderscheiden uitkomsten aan te wijzen. Christelijke zorg betekent vooral dat je ervan bewust bent hoe jouw werk zich verhoudt toch Gods plan en Zijn schepping en je dit eventueel expliciet kunt maken. Daarnaast staan christelijke zorgorganisaties in een rijke traditie van meer dan 2000 jaar oud en hebben zij een belangrijke roeping die voort te zetten. “Vanuit je diaconale roeping er zijn voor diegenen die niemand anders hebben. Zoals Lelie zorggroep bijvoorbeeld doet bij de doelgroep Korsakov, maar ook in veel individuele gevallen. De organisatie heeft van nature een radar om te zien waar de leemtes en kansen zich voordoen. En dankzij de fusie heeft zij ook de omvang en slagkracht om niet alleen een barmhartige Samaritaan te zijn op het moment zelf, maar ook een herberg te kunnen bieden voor de lange termijn.”